Hồ Trường

CHÂU ĐÌNH AN

NỖI BUỒN LY HƯƠNG

                                                Ngô Quốc Sĩ

          Châu Đình An sinh tại Huyện Lệ Thủy, Tỉnh Quảng Bình, là một nhạc sĩ kiêm ca sĩ. Mồ côi cha lúc 9 tuổi, và mẹ lúc 13 tuổi, Châu Đình An từ sớm đã tự lập để sống qua những năm tháng cam go, khổ cực. Cuộc sống thiếu may mắn đó đã cho Châu Đình An nhiều xúc cảm về xã hội, đất nước và tình yêu con người, được diễn tả bằng nốt  nhạc. 

    Ông di cư vào Nam tháng 7 năm 1954,  bắt đầu viết nhạc năm 1974. Châu Đình An vượt biển và định cư ở Hoa Kỳ năm 1980. Ông đã viết trên 300 ca khúc, xuất bản 8 album  được nhiều nguời mến mộ.

          Nhạc Châu Đình An chan chứa tình cảm chân chất và đôn hậu. Đó có thể là tình yêu, tình nước và đặc biệt là tình thương đối với

           Trước hết, là một nghệ sĩ, và như một thông lệ, Châu Đình An những thuyền nhân vượt biển tìm tự do. cũng không thoát khỏi lưới tình. Ông đã trải lên nốt nhạc những nét đẹp của tình yêu gắn bó.

           Này nhé! Có yêu là có hẹn, có lỗi hẹn và tất nhiên có trách móc:

                   Anh nhớ chiều qua lúc hẹn hò
                   Sao giờ không thấy dáng em qua
                   Lang thang phố cũ chừng xa lạ
                   Sương ướt bờ vai nỗi xót xa 

          Buồn rồi trách là phải, bởi lẽ chàng chỉ có nàng và chàng đã yêu nàng tha thiết. Nay vắng nàng là thiếu cả mùa xuân:

                    Tôi có một người, một người yêu dấu mà thôi

                   Nụ cười duyên dáng thật tươi

                   Rạng ngời trong nắng bình minh                   

                   Khi đi đau đớn vô ngần

                   Dòng đời không có mùa xuân

          Không những buồn  trách vì đôi lần lỗi hẹn, mà bi đát hơn là phải xa nhau nghìn trùng vì hoàn cảnh đất nước bị sóng Đỏ vùi giập,  kẻ vất vưởng nơi xứ  lạ, người lưu đày trên chính quê hương mình:

                   Vì sao và vì sao
                   Bốn mươi năm lạnh lùng
                   Em đâu biết xa xăm nghìn trùng
                   Mỏi mòn bao thương nhớ
                   Sao em vẫn xa xôi

                   Bốn mươi năm rồi sao
                   Tháng ngày cũ đâu rồi
                   Nơi đây nơi xứ người
                   Ai về đếm vì sao

          Thế là tình lỡ, là chia lìa mãi mãi, chỉ còn ấp ủ những kỷ niệm buồn ray rứt:

                    Tình đến không hẹn hò 
                   Tình mất em nào ngờ 
                   Dù biết yêu là buồn 
                   Tình em xa mãi 

          Tình em mặn nồng như thế thì tình nước tình nhà càng thắm thiết hơn. Chiến tranh đã làm cho dân Việt tan tác, phải lìa xa nơi chôn nhau cát rốn, sống lang thang. Châu Đình An đã mượn lời  thơ Mương Mán để diễn tả cảnh sống vất vả khó khăn của dân Việt thời chiến:

                Tôi người trai sông Hương
                   Lưu lạc về sông Hậu
                   Như chim mỏi cánh đậu
                   Trên vồng đất quê em 

                   Tôi cười thời buổi khó
                   Ði đâu để trốn buồn
                   Thôi đành đi chăn vịt
                   Em bảo thế mà hơn 

          Đáng thương nhất là những bà vợ phải xa chồng, tần tảo nuôi con khôn lớn, cho chồng yên tâm chiến đấu ngoài biên ải.  Ở đây, người ta gặp lại hình ảnh chinh phụ trong Chinh Phụ Ngâm, người vợ phải thay chồng nuôi cha  già, dạy con thơ: “Một mình thiếp đã hiếu nam, dạy con đèn sách thiếp làm phụ thân”. Qua nhạc Châu Đình An, chúng ta lại chứng kiến hình ảnh người thiếu phụ cô đơn, chẳng khác nào chinh phụ, hay vợ chàng Trương, hòn vọng phu, mòn mỏi đợi chồng rũ áo giáp trở về:

                   Thương mình em cô đơn
                   Ngày đưa võng ru con
                   Mong chồng nơi biên giới
                   Mà chiến chinh tưởng lụi
                   Ai ngờ vẫn còn dài 

          Đáng nói nhất là mối thương cảm Châu Đình An dành cho thuyền nhân liều chết vượt biển tìm tự do. Ra đi là bỏ lại tất cả, là chôn dấu cả tình yêu gắn bó đã từng thề thốt mãi mãi bên nhau:

                   Đêm nay anh gánh dầu ra biển anh chôn
                   Anh chôn, chôn hết cả những gì của yêu thương
                   Anh chôn, chôn mối tình chúng mình
                   Gửi lại em trăm nhớ ngàn thương
       Bỏ lại tình em, và bỏ lại cả quê hương yêu dấu, đã một thời hy sinh xương máu để bảo vệ chính nghĩa quốc gia:
              Đêm nay đêm tối trời anh bỏ quê hương
                   Ra đi trên chiếc thuyền
                   Hy vọng vượt trùng dương
                   Em đâu đâu có ngờ đêm buồn
                   Bỏ lại em cay đắng thật thương
                   Hò ơi! Hò ới! tạm biệt nước non.

          Niềm đau chất ngất! Dân Việt phải gạt lệ rời xa đất mẹ yêu kiều, để chấp nhận cuộc sống lưu vong, làm một gã mất nuớc, một kẻ không nhà:

                   Anh tạm rời xa nước non mình yêu kiều
                   Ô người thân yêu người quen hàng xóm
                   Mong vượt biển Đông mà lòng anh tan nát
                   Núi mờ mờ xa ôi ngọn núi ở quê hương!

                   Đêm nay anh gánh dầu ra biển anh đi
                   Ra đi trên sóng cuộn thấy gì ở quê hương
                   Xa xa ôi núi mờ xa dần
                   Một giọt nước mắt khóc phận thân
              Hò ơi hò ới phận kẻ lưu vong

       Biết phận lưu vong cay đắng; Nhưng  anh vẫn phải ra đi, dân Việt vẫn phải bỏ nước sau lưng. Động lực thúc đẩy anh lao vào biển cả chính là niềm hy vọng thắp lên ngọn lửa đấu tranh. Đi không phải là vĩnh biệt, mà để tìm lối quay về dựng lại quê hương, cho em được sống, cho dân Việt đuợc thở không khí tự do, cho mẹ Việt Nam bớt nỗi đoạn truờng:

                   Anh phải bỏ đi thắp lên ngọn lửa hy vọng
                   Anh phải bỏ đi để em còn sống
                   Anh phải rời xa mẹ Việt Nam đau đớn
                   Quê mình rồi đây em có đợi chờ

          Đó là thân phận thuyền nhân. Đó là thảm họa trút xuống đầu dân Việt do bọn  cộng sản từ miền Bắc theo lệnh quan thầy Nga Tàu xua quân xâm chiếm miền Nam. Trên những con thuyền vượt biển, bao thân xác đã bị sóng nước vùi lấp, bao thiếu nữ đã nhũn mềm trong tay hải tặc, và bao trẻ thơ đã nhắm mắt trong tức tưởi vì thiếu nước thiếu sữa..Nỗi đau chất ngất, oan khiên tột cùng. Vết thương Tháng Tư Đen còn rỉ máu..

           Lời nhạc và tiếng hát Châu Đình An sẽ còn vang vọng giữa biển khơi, trên hải đảo hoang vắng, tại những nấm mồ hoang phế và ngay cả trên những vỉa hè tha hương, như  thể tiếng gọi đáp lời sông núi. Ngày trở về vinh quang như lời thề của người bỏ nước ra đi chắc chắn sẽ đến một ngày không xa..

                   Em sẽ cùng anh về lối hẹn
                   Cho niềm mong đợi hết đong đưa