Hồ Trường

TÌNH YÊU

TRÁI CẤM TỘI PHÚC

Ngô Quốc Sĩ

          Trái cấm vốn được coi là ngưỡng cửa từ thiên đường an lạc bước vào trần thế khổ đau. Thật vậy, nguyên thủy cây cấm được gọi là “cây biết lành biết dữ”, nằm giữa vườn địa đàng như một mời gọi sự thèm khát và tự do lựa chọn giữa sống và biết, cảm và thức, lành dữ, thiện ác. Adam và Eve sống an nhiên, vui hưởng những ân huệ trời đất như hoa thơm trái ngọt, hoàn toàn bằng tâm cảm vượt ngoài tri thức và tra vấn của triết lý về người đời và đời người. Nhưng từ khi ông bà đưa trái cấm lên miệng thì tâm cảm nhường bước cho tri thức, sống mở đường vào biết. Kết qủa là địa đàng khép lại, trần thế mở cửa đón con người trần truồng bước vào chốn bụi hồng khổ lụy.

          Ý nghĩa triết lý của trái cấm là thế. Nhưng trong thi ca, hình ảnh trái cấm thường được sử dụng để diễn tả tình yêu như “hoa hồng có gai”, “dao sắc bọc nhung” hay như “mật ngọt chết ruồi”, đưa con người vào dây oan hơn là cõi phúc.

          Mờ đầu bài thơ “Trái cấm”, Khang Lang đã cảm thương cho Adam, con người nguyên thủy, chỉ vì “thắm men tình” tỏa ra từ hương tóc mây của mỹ nhân, một phần thân thể của mình, mà đưa tay hái trái cấm, khởi đầu cuộc trầm luân bể dâu:

                   Từ buổi hồng hoang đầy phấn bụi

                   Địa đàng còn trái cấm trên cây

                   Người trai nguyên tổ – Adam –hái

                   Vì thắm men tình hương tóc mây

          Thắm men tình chỉ vì yêu, vị nể và chiều chuộng, nhắm mắt nghe theo tiếng gọi con tim, nên mới đưa trái cấm lên môi, bất chấp cả lời dặn của Thượng Đế, như thể “nhất vợ nhì trời”. Thế  mới biết tình yêu có mãnh lực vô song. Nói một cách nôm na, men tình luôn luôn là một cám dỗ, làm cho con người thèm khát đến nỗi không cưỡng lại được. Thật vậy, bản chất tình yêu là một sự thèm khát. Thèm cảm giác để lâng lâng nếm mùi mật ngọt. Thèm cơn say để lảo đảo ngất ngây. Thèm hơi ấm để sưởi đời lạnh giá. Thèm mộng mơ để chạy trốn hiện thực phũ phàng. Khang Lang thèm rất nhiều, nếu không nói là thèm tất cả:

                   Cám dỗ bắt ta thèm trái cấm

                   Như thèm đời có những cơn say

                   Như thèm cảm giác, thèm hơi ấm

                   Thèm để con tim đổ mộng đầy

          Cái bi đát của tình yêu là khởi đầu bằng thèm khát mãnh liệt đến nỗi con người phải khuất phục, chấp nhận bị sai khiến. Nhưng thật trớ trêu. Mới bước vào đường tình thì tất cả đều cháy bỏng như cuộc đời bốc lửa. Thế mà chẳng bao lâu, tất cả thành nhàm chán, nguội lạnh như thể tro tàn. Vũ Thành An đã tôn vinh “tình yêu vĩnh cửu”. Nguyễn Văn Khánh “yêu ai yêu cả một  đời”. Ở đây, Khang Lang trái lại, đã cảm nhận tính các bi đát, dòn mỏng và vụt thoáng của tình yêu bị thời gian xói mòn, sớm trở nên đồng điệu nhàm chán. Nếu Xuân Diệu ngày nào vội vả chạy đua theo thời gian để níu kéo tình yêu “mau với chứ vôi vàng lên với chứ.Em em ơi tình non sắp già rồi!”  thì Khang Lang hôm nay lại thấy thời gian vô tâm làm cho tình yêu ung thối mốc meo:

                   Cũ mốc, cũ meo, đời cũ mèm

                   Tình ta đã cũ, quá hơi quen

                   Thời gian cũng cũ, đi mòn lối

                   Cũ cả lời yêu: anh với em

          Hẳn nhiên, trong giòng thời gian cuốn trôi nhận chìm, con người thường cố ngoi lên, cưỡng lại như Lamartine đã thảng thốt kêu lên: “Hỡi thời gian hãy xếp cánh lại” (O temps suspends ton vol! ) Nhưng theo Khang Lang, dù có phản kháng hay níu kéo, thì thời gian vẫn hờ hững, tàn phá, xói mòn, biến cuộc đời thành hư ảo, đưa tình yêu vào khói sương:

                   Vẫn cũ, dù em thường đổi áo

                   Tô son, đánh phấn bao nhiêu lần

                   Dù thu đã bắt đầu thay lá

                   Mời đón thời gian, gợi ý xuân.

          Con người cảm thấy bất lực trước sự xói mòn của thời gian. Dù có tô son điểm phấn, người đổi áo, thu thay lá, thì xuân tình vẫn tàn phai héo úa. Đức Huy đã lạc quan tìm thấy màu hồng của tình yêu với sức mạnh cảm hóa“ Và con tim đã vui trở lại, tình yêu đến cho tôi ngày mai”. Khang Lang bi quan hơn, đã phải chào thua thời gian tàn phá, dù đã dốc hết tâm can, hóa kiếp tim mình để đổi mới tình yêu, nhưng mãi vẫn cảm thấy bó tay bất lực. Ái ân đã từng da diết thuở nào, nay chỉ còn lại rong rêu mục nát, như thể tất cả đã rệu rã hư không. Hình như con người càng cố níu kéo tình yêu thì tình yêu càng trôi xa. Con người càng ghì siết tình yêu tình yêu càng  vỡ vụn như dã tràng xe cát:

                   Vẫn cũ, dù tim anh hóa kiếp

                   Để tình yêu đổi mới toanh toanh

                   Ái ân cũng đến hồi da diết

                   Rồi đám rong rêu bám cuộc tình

          Lỗi tại ai? Ngọc Vân và Thương Linh trả lời “Không phải tại em cũng không phải tại anh.Tại Trời xui khiến nên chúng mình thương nhau.”. Ở đây, Khang Lang cũng không trách mình hay trách em. Adam không trách Eve. Có trách là trách con rắn cám dỗ con người. Thật ra, con rắn dù bị Thượng Đế cảnh cáo sẽ bị một người nữ đạp giập đầu, cũng không hẳn đáng trách, bởi lẽ trời sinh con rắn, với bản chất tinh ranh qủy ma luôn luôn bám sát để cắn gót chân người? Thế thì trách ai? Chỉ còn trách tình yêu chính là  bản chất con người. Con người được sinh ra từ tình yêu và cuộc sống trần thế là cuộc hành trình đi tìm tình yêu. Nhưng tình yêu lại là cái bóng thấp thoáng chập chờn.Tình yêu có ngọt có đắng, có nhung mềm và gai nhọn, có thương và hận. Tình yêu đã đưa con người vào cơn say điên đảo như Vũ Hoàng Chương: “Bốn tường nghiêng điên đảo bóng giai nhân”.  Nhưng chính trong cơn say chếnh choáng đó, con người lại hé thấy cuộc đời hư ảo khói sương:

                    Cám dỗ bắt ta thèm trái cấm

                   Như thèm đời có những cơn say

                   Từ trong nguyên tổ, và nguyên tội

                   Con rắn nằm khoanh trên nhánh cây

          Con rắn còn đó. Trái cấm cũng còn đó. Vườn địa đàng. Trái cấm và con rắn. Adam và Eve. Tất cả chỉ nói lên một chân lý bất diệt. Đó là chân lý của Tình Yêu và Tự Do. Vì tự do, Eve mới đưa tay hái trái cấm trái lời căn dặn của Thượng Đế. Vì tình yêu, Adam mới chiều ý Eve, đưa trái cấm lên miệng, thưởng thức hương vị ngọt đắng, mà nào hay đã nuốt vào những ngụm oan khiên của kiếp người. Nhưng điều đáng nói là tình yêu và tự do đều mang tính cách lưỡng giá. Có tự do, nên mới có lựa chọn thiện ác, hạnh phúc và khổ đau, thiên đàng hay trần thế. Cũng thế, có tình yêu, con người mới thỏa thuê với những cơn say cho đã thèm. Nhưng cũng vì tình yêu, con người rước lấy khổ lụy, vướng vào dây oan. Tình yêu đúng là trái cấm, như một cám dỗ triền miên. Nhưng  trái cấm lại là hình ảnh của tội phúc. Có trái cấm mới có sa ngã. Nhưng chính nhờ trái cấm, mới có Tin Mừng cứu rỗi, mới có Ngôi Hai xuống thế làm người. Tội ăn trái cấm là tội phúc lôi kéo trời cao xuống đất thấp! Cũng thế, có tình yêu trái cấm, con người mới thật sự là con người với con tim rung động, với làn môi trao thương. Tội lụy tình cũng chính là tội phúc, là thú đau thương, đúng như Xuân Diệu cảm nhận “yêu là chết trong lòng một ít”.     Với cảm nhận riêng tư, có thể nói, ngụp lặn trong tình yêu trái cấm là một mạo hiểm kỳ thú. Làm người với tình yêu trái cấm chẳng là một vinh dự, một ân huệ đất trời đó sao? Xin chân thành gửi “Tình yêu trái cấm” đến mọi người như món qùa Giáng Sinh 2020….