Hồ Trường

QUÊ HƯƠNG TÔI ĐÓ

QUA THƠ TRẦN THÚC VŨ

Ngô Quốc Sĩ

          Từ ngày miền Nam rơi vào tay cộng sản, dân Việt mãi ngậm ngùi tiếc nhớ những ngày vàng son khi Sài Gòn được thế giới gọi là “ Hòn ngọc Viễn Đông”. Bên thắng cuộc coi 30 tháng 4 năm 75 là ngày “giải phóng” trong khi dân Việt vẫn coi đó là ngày “mất nước”, bởi lẽ dù tên gọi Việt Nam còn đó, nhưng thực sự, đất nước đã lọt và tay bọn con hoang tha hóa phản bội, cam tâm làm Việt Gian bán nước cầu vinh. Từ đó, thi ca Việt thường đậm mầu bi đát như tiếng quốc vang vọng, thể hiện niềm tiếc thương và tủi hận, cũng như ước mơ một ngày mai quê hương thanh bình tươi sáng, tiêu biểu như Trần Thúc Vũ qua thi phẩm “Dựng Cõi”, đặc biệt là bài “Việt Nam quê hương thống khổ”

          Vào thơ, tác giả đã thốt lên một tiếng kêu như thể tiếng chuông báo tử nhằm đánh thức dân Việt trước hiện thực bi đát của quê hương đang chôn vùi bao thế hệ trong tối tăm và hận thù. Tác giả đã cảm thấy buốt nhức trước thực trạng một số người Việt sống thờ ơ, hầu như ngái ngủ và vô cảm trước hiện tình đất nước tang thương, dân tộc quằn quại trong địa ngục đỏ:   

                   Hãy thức dậy,

                   Hỡi trái tim Việt-nam!
                   Bao nhiêu tối tăm,
                   Đang bao trùm Đất Mẹ
                   Bao nhiêu năm hận thù,
                   Chôn vùi bao thế-hệ!

          Tác giả muốn đánh thức dân Việt để đối diện với những oan khiên đang đày đọa dân tộc trong  tủi hổ, điêu linh, hận thù và chia rẽ, do bọn người vỗ ngực tự hào là kẻ chiến thắng, rồi tìm cách trả thù bên thua cuộc, áp bức bóc lột, đẩy họ vào cuộc sống xác xơ, dù biết đó chính là anh em cùng một mẹ, cùng mang giòng máu Lạc Hồng:

                   Xương trắng máu đào - Nồi da xáo thịt,,
                   Ôi Việt-nam! Đã tận cùng khánh-kiệt,
                   Bao nhiêu năm bằng đó những cơ-hàn!
                   Bao nhiêu năm bằng đó những thương-tâm,
                   Bằng đó những điêu-linh, hận thù, chia rẽ..

           Không còn bút mực nào để diễn tả những bất hạnh chất ngất của dân tộc. Giang sơn gấm vóc, ruộng đồng phì nhiêu chuyên chở sức sống của dân tộc tù ngàn năm, nay biến thành sông máu, chan hòa uất hận và tủi nhục như thể vết thương không thể khâu vá:

                   Nỗi đau nhức của dân ta vô vàn khôn-xiết kể!
                   Năm mươi năm u-uẩn sớm mai hồng
                   Này núi, này sông, này ruộng, này đồng
                   Này vẫn đó, vết thương còn rỉ máu

          Tác giả không thể hiểu được tại sao những đứa con cùng một mẹ, cùng chia sẻ niềm đau đất nước, cùng một mối ưu tư về quê hương, mà cộng sản miền Bắc lại đành tâm chỉa súng vào anh em miền Nam với con mắt thù hận, quyết không đội trời chung:

                   Cùng một nỗi quặn đau,
                   Cùng một lòng trăn-trở
                   Mà cớ sao chia lẻ giống nòi chung!
                   Bôi mặt đành sao, thù-hận sao đành!

          Từ hiện thực đau buồn hôm nay, Trần Thúc Vũ đã mời dân Việt trở về với giòng sử oai hùng từ thời dựng nước, để nhớ lại tinh thần đoàn kết trăm họ Diên Hồng, để noi gương tiền nhân và hãnh diện với những chiến thắng oanh liệt, chiếu rạng sử xanh:

                   Hãy nhớ lại cùng nhau thuở Vua Hùng dựng nước
                   Bao chiến-công gom bởi một lòng son,
                   Những gian-nguy hun đúc chí kiêu-hùng
                   Trong nô-lệ chuyển lên thành bất-khuất!
                   Thân dẫu mất- Không bao giờ chịu nhục
                   Nước mới còn gấm vóc đến hôm nay

                Nhưng đau đớn thay! Càng mở lại trang sử oai hùng của tổ tiên, tác giả lại càng thấy nhức buốt và tủi thẹn, vì hôm nay, linh khí tiền nhân hình như đã mịt mờ xa khuất, thay bằng thái độ thờ ơ khiếp nhược và hận thù. Nếu ngày nào, Trần Dần “bước đi không thấy phố thấy nhà” vì bóng dáng quê hương đã chìm khuất trong mưa máu trên màu cờ đỏ, thì hôm nay, Trần Thúc Vũ lại phải đau lòng chứng kiến cảnh máu lệ nhuộm đỏ quê hương:

                   Lòng quặn thắt khi mở từng trang sử
                   Những Anh-hùng, Liệt-nữ của ta xưa,
                   Những Chiến-sĩ vô-danh từ thuở dựng cờ
                   Mà linh-khí giờ đây mịt mờ máu lệ!

          Hiện thực bi thảm. Qúa khứ nhạt mờ. Lịch sử đảo ngược. Giờ đây, Trần Thúc Vũ chỉ biết làm gã kéo chuông để làm vang vọng tiếng chuông lịch sử nhằm đánh thức toàn thể dân Việt thức dậy, noi gương cha ông, “lấy đại nghĩa để thắng hung tàn lấy chí nhân mà thay cường bạo”, tiếp nối con đường cứu nước và dựng nước:      

                   Hãy thức dậy- hỡi Việt-nam nứt rạn!
                   Đem yêu-thương xoa dịu những thương đau
                   Đem yên-vui thay thế những u-sầu
                   Đem nhựa sống cho thêm ngày lộc biếc

          Trong nỗ lực cứu nguy tổ quốc, dân Việt sẽ nắm tay nhau kề vai sát cánh, chung tim óc để cùng khâu và những đổ vỡ thương đau của qúa khứ. Hẳn nhiên, nợ phải đền, thù phải trả, nhưng với truyền thống bao dung và nhân ái, dân Việt sẽ mở rộng vòng tay để cổ võ đoàn kết, chung sức kết đoàn xây dựng tổ quốc, làm lại lịch sử:

                   Hãy lấp lại hố sâu của trùng trùng cách biệt
                   Hãy quên đi một thuở hận thù kia,
                   Tay chung tay đem Xuân thắm quay về
                   Gieo mạch sống trên khô cằn sỏi đá,

          Một khi dân Việt nắm tay nhau gieo mầm sống trên sỏi đá, thì lịch sử sẽ được viết lại. Những trang sử đen, đúng hơn là những trang sử máu sẽ được thay bằng những dòng chảy đầy tình người, có nắng ấm chan hòa, có hoa tươi có mướt. Đó chính là bình minh rạng rỡ trên quê hương đổi mới:

                   Chẻ núi khơi nguồn- tưng bừng hoa cỏ
                   Thổi tan đi sương bủa cõi Nam ta
                   Kéo mặt trời lên cho nắng ấm chan-hòa
                   Trên Đất Mẹ Việt-nam mịt mùng u tối

          Giấc mơ thanh bình của Trần Thúc Vũ không biết bao giờ sẽ thành hiện thực. Nhưng ngày vinh quang đó chắc chắn sẽ tới. Tin tưởng như thế nên tác giả đã thật sự cảm thấy thật vui, lòng đầy tin yêu, nắm tay dân Việt bước vào vận hội mới có tiếng chim ca, có hoa nở rộ như mùa xuân quê hương:

                   Gió chợt sớm,
                   Lòng chợt vui, lá hoa vồn vã gọi,
                   Chim tụ đàn ríu rít những hừng đông
                   Một giải non sông thoắt chợt dâng hồng

          Sống để mơ và mơ để sống. Đó là tất yếu của cuộc đời, cũng là tất yếu của Trần Thúc Vũ và của toàn thể dân Việt, luôn luôn vượt khỏi ràng buộc của qúa khứ và vướng bận với hiện tại để mơ về tương lai. Đó chính là ý nghĩa của sử tính trong triết học. Nói khác, dân Việt không chỉ sống với “sử ký” là chuỗi những biến cố chết như lá héo cành khô, mà thiết yếu sống với “lịch sử” như một giòng sống liên tục, tạo nên giòng sinh mệnh có máu hồng, có mồ hôi nước mắt , nhưng cũng chất chứa bao niềm hãnh diện và tự hào của dân tộc.

                   Bao u-uẩn đã trôi về quá-khứ,
                   Nắm chặt tay nhau viết mới từng trang sử
                   Lòng mở lòng- Mắt biếc gọi trời xanh...
                   Ngời sáng những tin yêu,
                   Quét sạch oán hờn
                   Vận-hội mới thênh thang giữa lòng dân-tộc!

          Thế đó! Anh Trần Thúc Vũ đã dừng lại, nhưng giòng sinh mệnh dân tộc còn chảy mãi như giòng sữa Âu Cơ, nguồn yêu thương  bất tận…