Hồ Trường

NGUYỄN XUÂN THIỆP

NỖI BUỒN QUÁN TRỌ 

      

                                                                                  Ngô quốc Sĩ

          Nguyễn Xuân Thiệp  sinh quán ở Huế, học ở Huế và Sài Gòn, dạy học tại Mỹ Tho. Ông  nhập ngũ năm 1963, làm việc cho phát thanh Quân Đội ở Pleiku, Đà Lạt, Sài Gòn.

          Ông bị tù  Cộng Sản từ 1975 tới 1982. Ông qua Hoa Kỳ năm 1995 theo diện HO, hiện định cư cùng gia đình ở Dallas, Texas

          Ông đã cho xuất bản tuyển tập thơ Tôi Cùng Gió Mùa 1998. Chủ biên tạp chí Phố Văn từ 2000-2008.

          Thơ Nguyễn Xuân Thiệp luôn luôn phảng phất hình bóng quê mẹ Việt Nam với tình tự dân tộc rất đậm đà. Bóng quê xưa ẩn hiện qua những chiếc lá bàng xào xạc ngoài sân như những đóm lửa sưởi ấm mùa đông:

                   những chiếc lá bàng
                   trên sân ngày ấy
                   đã nhóm lên đống lửa
                   sưởi ấm mùa đông

          Hôm nay, quê hương cách ngăn, nơi quán trọ tạm dung, nhà thơ hồi tưởng, nhớ về những chiếc lá bàng thuở nào, và qúa khứ bỗng nhiên sống dậy, đưa tác giả trở về tìm lại những cảm xúc ngày nào:

                   đêm
                   anh ngồi viết
                   những câu thơ này
                   trời không ánh lửa
                   đâu rồi
                   những chiếc lá bàng. trên sân nhà em
                   trong thơ em
                   để cho anh sưởi ấm

           Quê hương cách xa nhưng hình   bóng ngày cũ đã trở về, gợn lên ý thơ, nhóm lên ngọn lửa giữa mùa đông, giữa cuộc đời  mưa bay và bóng tối:

                   ôi. thơ
                   và lá bàng
                   những ngọn lửa
                   của mùa đông
                   khi đời chỉ còn mưa bay và bóng tối

          Lá bàng chỉ về trong kỷ niệm, còn tiếng ve đã đến trong hiện thực, trên ngọn sồi già tạm dung, đưa tác giả trở về với những buổi trưa hè nóng bức nơi quê mẹ.  

                   chiều

                   đứng nhìn vầng trăng mọc sớm

                   bỗng nghe tiếng ve ran

                   trên ngọn sồi già

                   tưởng mình đang đứng

                   trước cổng khu vườn thời nhỏ

          Tiếng ve đã làm sống lại cả một thời thơ ấu, ngây ngô mà nên thơ, hồn nhiên hoa mộng, gợi lên tiếc nuối và mong ước trở về:

                   em có nghe tiếng ve

                   của thời thơ ấu ấy

                   cùng anh

                   thuở đầu trọc

                   tắm sông. bẻ trộm bắp

                   chưa biết tới nỗi buồn

                   bao giờ

                   bao giờ

                   anh về lại. bến xưa

          Nhớ thời thơ ấu, rồi nhớ luôn cả thời khoác áo chiến binh, xông pha nơi chiến trường bảo vệ quê hương trước mộng xâm lăng của loài qủy đỏ. Nghe tiếng qụạ kêu, hình ảnh chiến địa bỗng nhiên ẩn hiện với con chuồn chuồn đậu trên nón sắt:

                   bóng quạ trên cành khô

                   kêu quạ quạ

                   nhớ về chiến địa xưa

                   con chuồn chuồn đỏ đậu trên cái nón sắt

                   mây bay mây bay

                   ngồi lại bên đường

                   trò chuyện với chiếc lá khô

                   và hòn đá

                   cười như mơ

          Đáng nhớ nhất là nỗi đau của tác giả, người chiến sĩ cộng hòa khi vừa ra tù cộng sản, thật thểu như kẻ lạc loài. Hình như người tù lương tâm đã bị  xã hội loài người bỏ , chỉ còn  biết làm bạn với vầng trăng và con dế:

                   tôi đi tìm con dế

                   và vầng trăng

                   ôi, vầng trăng từng nghe tôi đọc thơ.

                    những ngày đói rách vừa ra khỏi trại tù.

                    lang thang kiếm ăn trên đường phố sài gòn

                   và đã cùng tôi chia nhau củ khoai lang buổi tối

          Thật bi đát. Nhớ quê nhà với là bàng, tiếng ve con dế và củ khoai, nhưng càng nhớ càng cô đơn mất mát, tác giả đành trở về với thực tại tha hương mà thương cảm cho thân phận lưu vong của mình.

                   tôi mới chợt ngộ ra

                   không, tôi không có một bếp lửa nào

                   một mái ấm nào để trở về

                   mà chỉ là người hành giả

                    đi trên đường chiều

                   cô độc

          Trong nỗi cô đơn giá lạnh nơi đất khách, tác giả đã tìm hơi ấm trong tô phở, món ăn văn hóa của quê hương, chờ thưởng thức bằng cả ngũ quan, vừa thơm, vừa béo, lại nóng và cay:

                   buổi chiều mùa thu

                   mưa lạnh

                   lái xe ra quán. kêu tô phở

                   chin gầu. vò viên

                   béo ngậy

                   nóng

                   bốc thơm mùi hành. ngò gai. húng quế. ớt cay

          Được thưởng thức mùi phở là mùi quê mẹ, bỗng nhiên hình ảnh người yêu  lại trở về cùng chia sẻ tình tự quê hương:

                   em hãy đứng bên tôi

                   dù tuyết rơi hay mưa đá

                   bầu trời hôm nay vẫn còn

                   mặt trời mặt trăng vẫn còn

                   em hãy đứng bên tôi

                   hãy đứng bên tôi

          Nhưng đến bên tôi, em phải rón rén, bước thật nhẹ để khỏi khua động khung cảnh tình tứ như bức tranh thơ:

                   em hãy bước thật nhẹ

                   kẻo tiếng động

                   của những đổ vỡ

                   một lần đi qua đời anh

                   sẽ thức dậy

                   anh muốn

                   mọi vật cứ lặng yên

                   lặng yên

                   như trong những bức tranh

          Hình như tác giả không còn phân biệt mộng và thực. Trong giấc mơ, hình ảnh quê hương đã trở về với tác giả như một hiện thực:

                   giấc mơ

                   đưa tôi về lại

                   với những cây sầu đông

                   hoa tím

                   bếp lửa chiều mẹ nhúm hiên sau

                   ánh mắt quen

                   mùi khoai lang nướng

                   dưới ngọn đèn dầu những trang sách đầu tiên mở

                   găp lại cô bé ngày nào học chung trường thế dạ

          Rồi giấc mơ đã biến thành lời kinh. Tác giả đã nguyện cầu cho ngày về vinh quang. Đó là ngày hội của dân tộc, có bạn bè, có hoa phượng nở,  có tiếng chim hót, có bài thơ bức họa, và những dòng nước mắt vui mừng:

                   cho tôi về lại

                   với những mái tóc húi cua của bạn bè

                   những bài thơ bài tùy bút bức họa.

                   tiếng chim của buổi sáng mai

                   sẽ không có chiến tranh chia ly lửa và khói

          Đó là Nguyễn Xuân Thiệp, nhà thơ, nhà giáo, nhà binh, sống nơi quán trọ tạm dung, mà lòng luôn luôn tha thiết với quê hương đất nước. Ước mơ trở về của Trần Thiện Hiệp chính là ước mơ của toàn thể dân Việt Nam. Ước mơ đó sẽ thành hiện thực một ngày gần đây. Cá nhân tôi cũng xin thể hiện mối đồng cảm mơ ước trở về với tác giả bằng lời tạ từ:

                   Một ngày không xa

                   Anh giã từ Cali chói nắng

                   Vẫy tay chào thung lũng hoa vàng

                   Về bước nhẹ trên cầu tre đưa võng

                   Gửi lại đây bài thơ lạc vận

                   Thay lời tạ từ thần nữ Tự Do..

          Quê hương bỏ lại. Quê hương tạm dung. Thân phận lưu vong một chốn đôi quê bao giờ chấm dứt với ngày về vinh quang, khi đất mẹ sạch bóng thù trong giặc ngoài…