HUẾ: NỖI NHỚ KHÔN NGUÔI

HUẾ: NỖI NHỚ KHÔN NGUÔI

                                                       

                                                  Ngô Quốc Sĩ

            Sài Gòn, Huế, Hà Nội là những mảnh đời thân thương trong mỗi người  dân Việt. Sài Gòn ngà ngọc. Hà Nội thương hoài. Còn Huế, mãi là bài thơ cổ kính, là nét họa thủy mạc, phảng phất một chút gì hoài cảm trong mỗi con tim Việt.

          Vẻ  đẹp đất thần kinh đã được nhiều nhà thơ vẽ lại với những nét thật gợi cảm, có khi phảng phất một chút buồn, nhưng nói chung đều chuyên chở những tình cảm đôn hậu thiết tha.

          Trước tiên, hãy vào Huế bằng những vần thơ của Hàn Mặc Tử, như những cành lá óng ánh nắng mai, chào đón khách bốn phương:

                   Sao anh không về chơi thôn Vĩ? 
                   Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên.
                   Vườn ai mướt qúa xanh như ngọc 
                   Lá trúc che ngang mặt chữ điền. 

          Huế đẹp, Huế thơ.  Nhưng dòng đời ngăn cách. Đến Huế rồi cũng phải xa Huế, lòng người đi đành mang theo những nét buồn man mác, như thể thú đau thương của tình yêu khẻ nhấp:

                   Họ đã xa rồi khôn níu lại,
                   Lòng thương chưa đã, mến chưa                               bưa…
                   Người đi, một nửa hồn tôi mất,
                   Một nửa hồn tôi bỗng dại khờ.

          Người đi làm hồn tôi mất, nhưng với Thu Bồn, người đi đã mang theo cả Huế trong tim, nên hồn tôi sẽ còn mãi với Huế. Anh phải xa Huế, nhưng  anh đã tìm thấy Huế trong mơ:

                   Xin chào Huế một lần anh đến
                   Ðể ngàn lần anh nhớ trong mơ
                   Em rất thực nắng thì mờ ảo
                   Xin đừng lầm em với cố đô

                   Nhịp cầu cong và con đường thẳng
                   Một đời anh tìm mãi Huế nơi đâu
                   Con sông dùng dằng con sông không                       chảy
                   Sông chảy vào lòng nên Huế rất sâu

          Có Huế trong mơ nhưng chưa  đủ. Với hình ảnh Huế rất sâu trong lòng,Thu Bồn hứa sẽ trở về, vì ra đi chỉ là tạm biệt chứ không vĩnh biệt:

                   Tạm biệt Huế với em là tiễn biệt
                   Hải Vân ơi xin người dừng tắt ngọn                          sao khuya
                   Tạm biệt nhé chiếc hôn thầm lặng
                   Anh trở về hóa đá phía bên kia

          Thu Bồn nhớ Hải Vân, nhớ nụ hôn hẹn hò, còn Trầm Tử Thiêng lại nhớ Huế tang tóc Tết Mậu Thân, với chiếc cầu đã gãy, hình ảnh thi thể mẹ Việt Nam bị đứt lìa do bàn tay cộng sản:.

                   Tình người về giữa đêm xuân chưa dứt                      cuộc vui 
                   Giặc đã qua đây gây cảnh nổi trôi. 
                   Cầu thân ái đêm nay gẫy một nhịp rồi 
                   Nón lá sầu khóc điệu Nam Ai tiếc                               thương lời vắn dài 
                   Vì sao không thương mến nhau còn                          gây khổ đau làm lỡ nhịp cầu 
                   Mối thù chờ sang ngày nào nối lại                            nhịp cầu rửa hờn cho nhau

          Trầm Tử Thiêng làm ta liên tưởng  tới Trịnh Công Sơn, nguời nhạc sĩ phản chiến, đã bị thất sủng trước chính sách vắt chanh bỏ vỏ của cộng sản.  Chính người nhạc sĩ đã đâm sau lưng chiến sĩ đó, cũng không dấu nổi sự thực với nỗi đau của Huế trong Tết Mậu Thân:

                   Chiều đi lên đồi cao, hát trên những                             xác người
                   Tôi đã thấy, tôi đã thấy,
                   Trên con đường, người ta bồng bế                                nhau chạy trốn.
                   Chiều đi lên đồi cao, hát trên những                             xác người
                   Tôi đã thấy, tôi đã thấy,
                   Bên khu vườn, một người mẹ ôm xác                              đứa con

                   Chiều đi qua Bãi Dâu, hát trên những                          xác người
                   Tôi đã thấy, tôi đã thấy,
                   Trên con đường, người cha già ôm con                           lạnh giá

                   Chiều đi qua Bãi Dâu, hát trên những                          xác người
                   Tôi đã thấy, tôi đã thấy,      
                   Những hố hầm đã chôn vùi thân xác                                anh em.

           Dân Việt ước mong trở về gặp lại Huế, nối lại nhịp cầu đã gãy, xây lại những nấm mồ, không phải nhịp cầu sắt, mà là nhịp cầu tâm hồn. Người Việt xa xứ, tiêu biểu là Minh Đức Hoài Trinh vẫn mong trở về gặp lại Huế, hẳn nhiên không phải Huế đã biến thể dưới chế độ cộng sản, mà là Huế xưa, Huế của mộng mơ,                       

                   Huế ơi răng chừ mình gặp lại nhau?
                   Tui muốn về ôm chặt Huế trong tay
                   Muốn hai đứa mình phải gần nhau                               mãi mãi
                   Mấy mươi năm tui nhớ Huế từng                                    ngày!

                   Thương Huế quá bao đêm nhìn trăng                              biếc
                   Vườn lá hẹn hò soi nhạt bóng ai quen

          Tô Kiều Ngân lãng mạn hơn, nhớ Huế với một dáng u hoài, với nỗi lòng tan nát, nhưng lại cảm thấy nhẹ nhõm lâng lâng khi mường tượng được nghe giọng Huế thỏ thẻ ru êm:       

                   Ngắt một chút mây trên lăng Tự Đức
                   Thả vào mắt em thêm một dáng u hoài
                   Đôi mắt ấy vốn đã buồn thăm thẳm
                   Thêm mây vào e tan nát lòng ai..
                   Nếu lại được em ru bằng giọng Huế
                   Được vỗ về như mạ hát ngày xưa
                   Câu mái đẩy chứa chan lời dịu ngọt
                   Chết cũng đành không hối tiếc chi mô

          Tô Kiều Ngân mê giọng Huế, thì Phan Thị Ngôn Ngữ lại mê nón Huế, với quai nón tím, che hờ mái tóc dài óng muợt. Phan Thị Ngôn Ngữ đã thay lời anh chàng thư sinh nào đó để giải bày tâm sự:

                   0 con gái tóc dài - quai nón tím
                   chiều ni về - 0 có nhớ ai không?
                   guốc khua chi - cho đây nhói cả lòng
                   áo trắng quá - khiến hồn đây khờ khạo
                   ngày hai buổi tan trường ngang mấy                             bận
                   đứng bên đường đây cứ mãi ngó mong
                   quai nón tím ơi ... khói thuốc thả vòng
                   không dám gọi - dù chỉ lời thăm hỏi
                   0 cứ đi qua - chẳng chờ - chẳng đợi
                   chẳng đoái hoài đến một gã khờ si
                   những ngã đường cũng năm bảy lối đi
                   sao lòng đây chỉ ... 0 quai nón tím?

            Nhớ Huế là nỗi nhớ miên viễn và vô vàn. Nhưng nhất là những ngày mưa, thường là mưa dầm, thì nỗi nhớ lại càng ray rứt, như tâm sự não nề của Tôn Nữ Thụy Khương

                 Chiều nay mưa trên phố Huế 
                   Kiếp giang hồ không bến đợi 
                   Mà mưa sao vẫn rơi rơi hoài 
                   cho lòng nhớ ai 

          Không phải hôm nay mới có mưa, mới có giọt buồn, mà ngày xưa cũng mưa, cũng buồn, nhưng mưa hôm nay buồn hơn, hiu hắt hơn vì phải xa Huế nghìn trùng. Mưa bên ngoài cũng chính là mưa trong lòng:

                   Chiều nay mưa trên phố Huế 
                   Biết ai đã quên ai rồi 
                   Mà mưa sao vẫn rơi rơi đều 
                   cho lòng u hoàị 
                   Ngày xưa mưa rơi thì sao 
                   Bây chừ nghe mưa lại buồn 
                   Vì tiếng mưa, tiếng mưa trong lòng 
                   làm mình cô đơn

                Thế đó, Huế cách xa nghìn trùng. Niềm đau của Huế còn ruớm máu, nhưng niềm thương cho Huế còn mãi trong tim. Hẹn ngày về gặp lại nỗi ấm áp đất thần kinh để  tắm“nắng hàng cau nắng mới lên”,  và để gặp “thuyền ai đậu bến sông trăng đó..”